Je bekijkt nu Kleurenleer: is Johannes Itten alles wat je moet weten, of is er meer?

Kleurenleer: is Johannes Itten alles wat je moet weten, of is er meer?

Heb jij wel eens kleuren gemengd en jezelf afgevraagd wat je verkeerd deed?

Kreeg je vieze donkere kleuren?

Dacht je dat het aan jou lag?

Helemaal niet! Er is namelijk iets dat je moet weten voordat je heldere kleuren kunt mengen.

 

Ik zal bij het begin beginnen. Kleurenleer klinkt moeilijk en kan in het begin ook best ingewikkeld zijn. Als je met de basis begint valt het best wel mee.

 

Kleurenleer

Primaire kleuren

De primaire kleuren zijn rood, blauw en geel. Het meest gebruikte model is de kleurencirkel van Itten.

Primaire kleuren kun je zelf niet maken. Maar met deze kleuren kun je wel alle andere kleuren maken. In ieder geval in theorie, de praktijk blijkt dus wat weerbarstiger, maar daar kom ik zo op terug.

Secundaire kleuren

Secundaire kleuren zijn kleuren die bestaan uit twee primaire kleuren die gemengd zijn.

  • Rood en blauw maken samen paars.
  • Geel en blauw maken samen groen.
  • Rood en geel maken samen oranje.

Als je de secundaire kleuren weer mengt met andere primaire of secundaire kleuren noemen we dat tertiaire kleuren.

Je mag alle moeilijke termen vergeten als je maar onthoud dat rood, blauw en geel de kleuren zijn, waar je alle andere kleuren mee kunt maken.

Oké, ik zou nog terugkomen op de praktijk van kleuren mengen.

 

Verf mengen

Wat gebeurt er als je de blauwe kleur en de rode kleur van de kleurencirkel van Itten met elkaar mengt?

Viezig, donker, een beetje modderig paars.

Hetzelfde geldt voor blauw en geel: donkergroen.

Dit is de praktijk waar ik het over had.

Wil je echt mooi helder paars en felgroen, dan heb je magenta en cyaan nodig. Voor de oplettende lezer, ja inderdaad de drukkleuren die je ook in je printer tegen komt!

Wat is er aan de hand

De kleurencirkel en de kleurcontrasten die Itten heeft bedacht zijn nog steeds relevant en bruikbaar, maar wetenschappelijk is de kleurencirkel niet correct.

Magenta, cyaan en geel zijn de wetenschappelijk correcte kleuren om alle kleuren te mengen. Rood en blauw zijn breed te interpreteren kleuren. Een rozerood valt ook in de categorie “rood”. Cyaan, een helder lichtblauw
valt ook nog steeds in de categorie “blauw”. Ervaren schilders kiezen een rozerood of oranjerood afhankelijk van de kleur die ze willen mengen.
Als je echt álle kleuren wil maken dan heb je dus deze twee extra kleuren nodig, naast het roderood en het donkerdere blauw dat je in de kleurencirkel ziet.

 

Ik hoor je al denken, dus de kleurcirkel is niet compleet. Waarom is er dan geen complete variant? Die bestaat wel, maar deze is minder bekend dan de kleurencirkel van Itten. De kleurencirkel van Gerritsen heeft wel alle kleuren om optimaal de kleuren te kunnen mengen.

 

 

Leuk, alle theorie, maar nu zijn we ook wel toe aan wat praktijk!

 

Maak zelf een kleurencirkel

Als je geen verf in huis hebt; koop wat goedkope verf, deze voldoet prima om te oefenen. Het is wel handig om kleuren aan te schaffen die je later ook gebruikt om te schilderen. Je hoeft niet meteen de hoofdprijs te betalen. Er zijn verschillende soorten “studio kwaliteit” tubes en potjes waarmee je prima van start kunt.
Als je net begint met schilderen raad ik je wel aan om plakkaat (uitwasbaar) of acrylverf te kiezen. Deze zijn gebruiksvriendelijker dan bijv. olieverf.

  1. Maak met verfklodders de vorm van een driehoek, met rood, geel en blauw. Je kunt ook cyaan (lichtblauw) en magenta (felroze) gebruiken.
  2. Meng de secundaire kleuren en plaats deze tussen de primaire kleuren.
  3. Als je wilt kun je alle kleuren apart ook nog met wit of zwart mengen. Deze zet je als rand om de gemaakte kleurencirkel heen.
  4. Klaar met je kleurencirkel? Kies de mooiste kleuren uit en schilder er iets leuks mee, de verf ligt er toch al!

Het idee is dat je met dit kleurenschema snel kunt zien wat voor tinten je kunt maken met de verf die je in huis hebt. Dan kies je snel de beste kleuren uit voor je project.

Bij het mengen van verschillende kleuren rood, blauw en geel krijg je verschillende resultaten. Er is geen goed of fout. Met verschillende tinten rood kun je verschillende soorten paars en oranje mengen.

 

Wat doe je met de overgebleven verf? Lekker schilderen!

 

Nog een paar tips voordat je verf gaat shoppen:

  • Heb je al een merk op het oog? Zoek op internet op wat de primaire kleuren zijn voor dat merk en/of serie. Dit kan namelijk verschillen.
  • Geen informatie gevonden op internet? Vraag het de verkoper. Nog steeds niet duidelijk? Kies het meest heldere rood, blauw en geel. Witte verf en zwart is ook handig als je lichtere en donkere tinten wilt maken. Als er nog budget over is kies je ook felroze en lichtblauw.
  • Je kunt een afscheurpalet kopen. Dit is een blok met losse vellen waar je als je klaar bent het bovenste vel af kunt scheuren. Dit scheelt heel veel afwassen en je hebt alles snel opgeruimd. Je kunt het zelfs afdekken en in een plastic hoesje bewaren.
  • Geen afscheurpalet gevonden of te duur? Het deksel van een plastic bakje werkt ook prima! Na het schilderen kun je de onderkant van het bakje weer op de deksel zetten, dan droogt je verf niet uit.
  • Een paletmes is ook handig, omdat je dan niet de hele tijd je kwast hoeft uit te spoelen maar je het paletmes snel kunt afvegen.
  • Koop niet alleen penselen maar ook kwasten. Als je net begint, kun je beter wat losser schilderen dan je helemaal verliezen in details. Dit gaat beter met kwasten.

 kwast-of-penseel

Tips voor tijdens het schilderen:

  • Acrylverf droogt erg snel. Er zijn mediums te koop die je met de verf kunt mengen. Hiermee verleng je de droogtijd.
  • Neem twee bekers om je kwasten in te spoelen. Beker 1 gebruik je voor kwasten met verf, beker 2 gebruik je om je kwast nat te maken voordat je de kwast op je papier zet. Hierdoor hoef je minder snel je water te verversen.
  • Spoel je kwasten na het schilderen meteen uit, want als de verf eenmaal is opgedroogd kun je de kwast weggooien.
  • Heb plezier! Laat je niet teveel leiden door “het-perfecte-kunstwerk”, zie het als een oefening en dat mag ook mislukken. Meestal leer je daar het meeste van!

 

 

.

Leave a Reply

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.